É DIFÍCIL atopar puntos en común no debate da caza, sobre todo se se xuntan un activista que comezou a defender os dereitos dos animais aos 18 anos e a un cazador que, á mesma idade, colleu por primeira vez a escopeta.

Debería abolirse a caza?

Rubén Pérez: Evidentemente, no noso colectivo entendemos que a caza perdeu a utilidade que podería ter no pasado e tamén entendemos que é unha práctica que está de costas á sociedade porque as licencias de caza descenden cada vez máis. A nosa visión final sería abolir a caza, pero sabemos que nin a situación política nin social poden dar lugar á mesma.

Francisco, que é para vostede a caza?

Francisco Couselo: A caza é un deporte que se goza en plena natureza. Ademais, polo de agora, está regulada e non temos que xustificarnos por practicala de acordo á lei. Hoxe por hoxe estamos traballando por que a pirámide de especies de animais nos montes se manteña. Unha vez que se rompe un escalón desa pirámide, acábase o equilibrio. Estamos a velo co xabaril, que non ten depredadores porque non hai lobos. Por iso presenciamos o aumento desta especie a pesar dos 20.000 exemplares que se abaten en Galicia na tempada de caza, e sen incluír os que se abaten por danos. Nós somos os encargados de frear o avance destes animais. A actividade cinexética (a caza) está colaborando coa natureza.

R: Xa saíron dous puntos nos que temos desacordo. O primeiro é denominar a caza como actividade deportiva. A Federación Galega de Caza defende que así sexa, pero hai outros colectivos que non están de acordo. O feito de ser un deporte implica ter máis subvencións. Por exemplo, dos 700.000 euros de orzamento total de 2016 na Federación, 50.000 viñan de subvencións da Secretaría Xeral para o Deporte e a Consellería de Medio Ambiente. A cuestión é por que esta entidade ten que ter subsidios por este valor. Ademais, se se cuestiona que sexa unha actividade deportiva, non podería obter axudas para o deporte. Outro punto de discordancia é o que se refire ao papel da caza na regulación das especies. As teorías sobre bioloxía dinnos que, se sometemos a unha especie a unha presión de caza excesiva, rebótase reproducíndose masivamente. Iso vese no caso do xabaríl e no das colonias urbanas de gatos. As políticas de sacrificio provocaron que os gatos se reproduzan máis. E para rematar, Francisco ten razón cando di que a caza é legal, pero as leis non son inamobibles, podemos modificalas.

Rubén: "A nosa visión final sería a abolición da caza, pero sabemos que a situación política non pode dar lugar á mesma"

F: Para comezar, quero dicir que na nosa páxina web hai total transparencia sobre os nosos orzamentos. A maior parte dos ingresos veñen do pago das taxas de cada un dos federados. Nós autofinanciámonos e a xestión é moi boa e transparente. O que recibimos de subvencións é para formación ou para xestión cinexética, que ten que ver co acondicionamento dos montes, ou coa repoboación do monte con coellos. É como cando unha persoa ten galiñas e as coida para que poñan ovos. Pois os cazadores facemos o mesmo e, ao final, a que sae beneficiada é a fauna. Por exemplo, temos un protocolo de actuación con respecto ao xabaril. Con esta especie hai moitos problemas no campo porque en canto comeza a medrar o millo estragan as plantacións. Son os mesmos propietarios os que solicitan a presenza dos cazadores neses casos, piden batidas. Este protocolo establece tres pasos antes de abater un xabarín: primeiro percórrese a zona con cans atados, logo con eles soltos e, finalmente, se non funciona, intentamos abatelo. Neste caso, o normal sería abater unha cría, o que pasa é que non o permite a lei. Se matas un adulto acompañado de crías fas que estas se dispersen, queden desnortadas e fagan máis dano aínda. Sen embargo, se abates á cría fas que a nai, por instinto de protección, leve aos outros pequenos a outra zona.

R: Eu nese punto discrepo enormemente.

F: Iso estase facendo en Francia. Hai un protocolo que está establecido así. Para min, para evitar máis mortes, debería ser así.

Francisco: "A caza é unha actividade regulada e non temos por que xustificarnos por practicala de acordo coa lei"

Que outros métodos de control do equilibrio do ecosistema poderían funcionar segundo a súa opinión, Rubén?

R: É curioso que os cazadores regulen o ecosistema e, ao mesmo tempo, se teñan que facer repoboacións de perdices ou coellos de monte de xeito bastante regular para que cacen. Iso é unha contradición. Aquí xorden varios temas, como a presión cinexética excesiva sobre determinadas especies. É certo que os agricultores e gandeiros están especialmente afectados polos animais silvestres, pero tamén hai un debate de fondo bastante denso sobre como estamos ordenando o rural. O que se estaba vendo ata agora era que a batida funcionaba, pero en realidade non acaba co problema porque seguen existido ataques, xa sexa de lobos ou cánidos asilvestrados que moitas veces foron abandonados. Nós optamos por solucións alternativas como colocar ouriños sintéticos de lobo para espantar o xabaril. Son novos métodos que aporta a tecnoloxía e a ciencia fronte á dinámica de seguir cazando.

F: Eu non estou de acordo co que dis da presión cinexética. O cazador non é o que acaba coa caza, o que mata aos coellos e perdices son as enfermidades e as plagas. Un cazador pode matar un par de coellos, pero certas enfermidades acaban con toda a poboación da especie.

R: Pero as enfermidades xa estaban na natureza, polo que, nun prazo de tempo, habería un reequilibrio natural. O que non se pode facer é repoboar para ter logo caza. É algo ilóxico.

Francisco: "Hoxe por hoxe, os cazadores traballamos por que a pirámide de especies se manteña en equilibrio"

F: A caza estase a converter nalgo semellante á agricultura. Preparas o terreo (o monte), plantas o necesario para que coman os coellos e logo abonas con coellos. Logo queda rezar para que non veñan depredadores ou unha enfermidade.

R: Nós entendemos que a natureza se autorregula...

F: Si, pero a natureza ten un inimigo: o home, non o cazador. O cazador fai o que pode para poder seguir cazando e, de paso, axudar a equilibrar o medio.

R: Si, pero cantos coellos se cazan en Galicia ao ano? Moitos...

F: Depende. Este foi un ano malísimo e un motivo polo que hai menos coellos é polo abandono do rural. A xente deixa o campo e prolifera a maleza e o monte, o que provoca que aumente a poboación de xabaril e descenda a de coellos, que necesitan luz. Ao mesmo tempo, como non hai terras traballadas, o xabaril non ten comida e baixa á cidade.

Rubén: "É curioso que os cazadores regulen o ecosistema e á vez, se teñan que facer repoboacións de coellos e perdices"

R: Tamén pode ser pola presión cinexética.

F: Eu non o creo, porque no outono, cando hai castañas, están no monte. Antes, como eran moitos veciños, o xabaril estragaba cinco metros de cada terreo e non pasaba nada, pero agora, a única persoa que cultiva ve como arrasan as súas terras.

Son respectuosos os cazadores coa normativa ou ñe habitual que se incumpra?

F: Se non o fosen estariamos a falar de furtivos, non de cazadores. Non sei en que sentido podemos incumprir a normativa.

E o caso no que se confundiu un can salvaxe cun lobo?

F: Confundir un can de raza loba cun lobo é factible porque se parecen. Hai cans asilvestrados que fan máis dano que os lobos e que, de feito, lle fan dano aos propios lobos.

Son necesarias as batidas de lobos?

F: Iso está regrado por lei, é a Consellería de Medio Ambiente quen as autoriza seguindo un protocolo. As batidas non creo que sexan efectivas porque o lobo é un animal moi listo e é moi difícil de cazar, case imposible. Por outra parte, nós non queremos abater lobos, para os cazadores galegos un lobo non é ningún trofeo, pero se nos chaman os gandeiros para que cacemos pois facémolo para axudar.

Francisco: "Para nós un lobo non é un trofeo, pero se nos chaman os gandeiros temos que axudalos"

R: A Administración tería que ter un maior orzamento para sufragar danos, adoptar medidas preventivas como o uso de mastíns e pastores eléctricos. Ademais, se o gandeiro recibe o custo do animal perdido de xeito inmediato, non terá o mesmo problema que se ese pago se retrasa. Pero aínda se prefire optar por unha solución que moitas veces parece rápida como as batidas. Por outra parte, desde algúns medios de comunicación véndese a idea de que o lobo é o auténtico demo. Despois do que pasou en Friol (onde se confundiu un can salvaxe cun lobo e se abateu), queda claro que o lobo non pode ser unha especie cinexética. E volto tamén ao modelo de rural que estamos facendo, no que a gandeiría é cada vez máis intensiva, no que cada vez hai máis monocultivo... O que si que dubido é o que dixeches antes, cando aseguraches que para os cazadores un lobo non é un trofeo. Temos visto nas redes sociais comentarios que son bastante perigosos. Por iso, mentres non se abola a caza —algo improbable actualmente— ten que haber un endurecemento nas condicións para a obtención dos permisos de armas e das licencias. Así, se hai unha batida en Friol, os cazadores diferenciarán un lobo dun can asilvestrado. Ao final, a sensación que dá é que hai cazadores que van polo monte disparándolle a todo e teñen os cans sen microchip e en malas condicións. O mesmo ocorre coa presenza de menores en lugares onde se está cazando e outras cuestións que xa temos denunciado. Tamén se deberían facer máis controis de alcoholemia ás persoas que levan armas e é un risco para a súa seguridade e a dos demais.

F: Antes falabas das redes sociais e dos comentarios dalgúns dos cazadores. O que creo eu é que moitas veces hai cazadores que, ao mesmo tempo, son gandeiros, e por iso se manifestan dese xeito. É certo que ás veces hai accidentes, porque os cazadores levamos unha escopeta. Pero tamén ten accidentes un carniceiro co coitelo ou un condutor na estrada.

Rubén: "Ten que haber un endurecemento das condicións para obter licencias de caza e permisos de armas"

R: Pero de todos os deportes a caza destaca polo número de accidentes con mortes.

F: Iso é falso, a caza é un deporte no que se dan menos accidentes que no alpinismo ou na pesca. O que pasa é que un accidente de caza vende máis. Os cazadores estamos moi controlados polo Seprona no que ten que ver cos cans. Ti vas cun exemplar dunha raza potencialmente perigosa pola rúa sen bozal e non pasa nada, pero se levas un can a cazar sen microchip sanciónante. E ademais, temos dúas multas diferentes, unha pola Lei de Caza e outra pola Lei de Protección Animal. Sobre os controis de alcoholemia, eu estou a favor de que os fagan porque nós non temos nada que ocultar. Do mesmo xeito, os cazadores temos a obriga de abrir a arma cando pasa alguén pola zona onde estamos cazando, por exemplo por unha pista forestal. Se o cazador non o fai, porque en todas partes hai xente que incumpra as normas, ti podes chamar á Garda Civil. Pode haber xente que incumpre a lei, pero iso non quere dicir que haxa que abolir a caza.

Certos colectivos, como sendeiristas ou deportistas, denuncian que os cazadores se apropian do monte.

F: Ao contrario. O monte é para todos. Para os que practican a micoloxía, para os sendeiristas ou os ciclistas. Cando estas personas nos ven, por acto reflexo escóndense e esa non é a acutación correcta. Deberían ir cun chaleco para facerse visibles e, automaticamente, o lugar convértese nunha zona de seguridade. Pero a xente tende a esconderse.

Ambos: "Estamos de acordo na realización de controis de alcoholemia aos cazadores e en cumprir a normativa"

R: Igual é que non se fía.

F: Se hai algún problema, hai un teléfono para chamar á Garda Civil.

Hai unhas semanas, en Pontevedra houbo unha protesta contra o uso de cans para a caza. Que ten de malo esta práctica?

R: É o propio uso do animal. O presidente da Federación Galega de Caza falaba dos cans como unha ferramenta. Ademais, hai moitos casos en que os cans non están coidados en boas condicións. Dá a sensación de que, ao consideralos como unha ferramenta de traballo, tamén acaban tratándoos como tal. Hai uns días aprobouse unha Proposición de Lei no Congreso que di que os animais non son cousas, senón seres sentintes, e iso vai provocar un cambio no Código Civil. O Reino Unido prohibiu a caza do raposo con cans sen ningunha polémica. Penso que aquí tamén se podería valorar esa opción.

F: Desde a Federación Galega de Caza condeamos o maltrato e o abandono de animais. Dito isto direi que o can de caza é un instrumento que goza tanto ou máis que os cazadores cando traballa. Nós estamos tolos polos cans, falamos con eles, bicámolos. Non podemos xeralizar e falar de que os cazadores maltratan aos cans. Eu tamén podería facelo e sacar unha ampla lista de persoas ao cargo de protectoras que acabaron encausadas por maltrato animal. O mesmo ocorre co abandono de cans, hai moitos abandonos de animais por parte de familias, sobre todo agora, despois do Nadal, non todos os abandonos son de cans de cazadores.

R: Pero é certo que moi boa parte dos abandonos que se producen proveñen da caza.

F: O Seprona acaba de confirmar que os cans de cazadores son os que menos denuncias reciben.

R: Pero o número de denuncias non ten unha relación directa coa realidade, non todo o mundo denuncia.

A caza como solución ou problema, segundo se vexa

Mentres o presidente da Federación Galega de Caza amosa a caza como solución a moitos problemas do rural, como o exceso de xabaril que provoca dano a agricultores. Rubén Pérez Sueiras apunta que a excesiva presión cinexética sobre determinadas especies provoca a súa reprodución masiva, polo que a caza sería a causa do problema.

Ambos se amosan contrarios ás batidas de lobos, aínda que Francisco Couselo defende a súa utilidade como medida excepcional e argumenta que é unha práctica legal. Pola súa parte, o voceiro de Libera opta por outro tipo de solucións que implique á ciencia e á investigación, tanto no caso dos danos provocados por lobos como nos que causa o xabaril, como a utilización de ouriños sintéticos.

Tamén están de acordo en que o abandono do rural é perxudicial para especies como o coello ou a perdiz e pensan que sería preciso un mellor ordenamento.

Outro punto no que hai consenso, aínda que con matices, é no cumprimento da normativa. Controis de alcoholemia, cans con microchip e condea ao maltrato e abandono animal polas dúas partes. Os matices residen en que Francisco Couselo defende que a maior parte dos cazadores respectan as normas, mentres Rubén Pérez denuncia malas prácticas entre os cazadores, como non respectar medidas de seguridade básicas ou ter cans en malas condicións. Uns prefiren que os cans non participen en actividades cinexéticas e o cazador defende que "gozan máis ca nós".